Phương Pháp Điều Chỉnh Của Luật Tố Tụng Dân Sự

Làm thế nào để pháp luật có thể can thiệp một cách công bằng và hiệu quả vào các mối quan hệ dân sự khi phát sinh tranh chấp? Câu trả lời nằm ở phương pháp điều chỉnh của luật tố tụng dân sự, một lĩnh vực phức tạp nhưng vô cùng quan trọng. Bài viết này của Kế Toán Phạm Gia khám phá những khía cạnh then chốt của phương pháp này, từ việc xác định quyền và nghĩa vụ cho đến quy trình giải quyết tại tòa án, mang lại cái nhìn tổng thể và sâu sắc nhất.

Luật Tố tụng Dân sự là gì ?

Luật Tố tụng Dân sự là bộ quy tắc pháp luật quy định trình tự, thủ tục để Tòa án giải quyết các tranh chấp dân sự, hôn nhân – gia đình, kinh doanh – thương mại, lao động và các việc dân sự khác.

Nói cách khác, đây là “luật về cách kiện”, hướng dẫn cụ thể cách người dân khởi kiện, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình tại Tòa án và cách Tòa án tiến hành xét xử đúng quy định.

Vai trò của Luật Tố tụng Dân sự

• Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức;
• Đảm bảo mọi tranh chấp dân sự được giải quyết công bằng, minh bạch;
• Góp phần giữ vững trật tự, ổn định xã hội.

Đối tượng điều chỉnh của Luật Tố tụng Dân sự

Đối tượng điều chỉnh của Luật Tố tụng Dân sự là các quan hệ pháp lý phát sinh trong quá trình Tòa án giải quyết vụ việc dân sự.

Cụ thể bao gồm:

• Quan hệ giữa Tòa án và đương sự (người khởi kiện, bị kiện…);
• Quan hệ giữa các đương sự với nhau trong quá trình tố tụng;
• Quan hệ giữa Tòa án với các cơ quan, tổ chức, cá nhân khác tham gia hỗ trợ tố tụng (Viện kiểm sát, người giám định, người làm chứng…).

Những quan hệ này phát sinh, thay đổi và chấm dứt theo trình tự do pháp luật quy định, giúp đảm bảo việc giải quyết tranh chấp đúng pháp luật – đúng trình tự – đúng quyền lợi.

Xem thêm bài viết: Không Kích Hoạt Được Tài Khoản Định Danh Điện Tử ?

Chi tiết phương pháp điều chỉnh của Luật Tố tụng Dân sự

Trong Luật Tố tụng Dân sự, các quan hệ phát sinh trong quá trình giải quyết vụ việc được điều chỉnh bằng hai phương pháp chính:

1. Phương pháp mệnh lệnh – quyền uy

Đây là phương pháp thể hiện rõ vai trò quyết định và kiểm soát của Tòa án trong toàn bộ quá trình tố tụng.

Đặc điểm:

• Tòa án là trung tâm xét xử, có quyền ban hành quyết định bắt buộc các bên phải chấp hành (ví dụ: triệu tập, hoãn phiên tòa, yêu cầu cung cấp chứng cứ…).
• Các chủ thể như đương sự, nhân chứng, người giám định, kiểm sát viên… phải tuân thủ quy trình và quyết định của Tòa án.
• Mang tính cưỡng chế pháp lý cao, nhằm đảm bảo tính nghiêm minh và hiệu quả của tố tụng.

Ví dụ thực tế:

Tòa án có thể ra quyết định yêu cầu một bên đương sự phải có mặt tại phiên tòa vào thời gian cụ thể. Nếu không chấp hành, có thể bị áp dụng biện pháp cưỡng chế theo luật.

2. Phương pháp bình đẳng – thỏa thuận

Phương pháp này phản ánh nguyên tắc cơ bản của tố tụng dân sự: các bên có quyền và nghĩa vụ ngang nhau trong việc bảo vệ quyền lợi của mình.

Đặc điểm:

• Các đương sự được tự do lựa chọn: khởi kiện hay không, yêu cầu những gì, rút yêu cầu hay hòa giải…
• Quá trình tranh luận tại tòa là cơ hội để các bên đưa ra ý kiến, chứng cứ, đối chất và thương lượng.
• Thể hiện tính tôn trọng quyền tự định đoạt của đương sự, đảm bảo sự công bằng.

Ví dụ thực tế:

Hai bên có thể thỏa thuận với nhau để hòa giải, không cần Tòa án ra phán quyết, nếu thỏa thuận đó đúng pháp luật và được Tòa công nhận.

Tóm lại:

Sự kết hợp giữa hai phương pháp này giúp Luật Tố tụng Dân sự vừa bảo đảm kỷ cương pháp luật, vừa tôn trọng quyền tự do dân sự của công dân.

Kế Toán Phạm Gia không chỉ là đơn vị đồng hành trong lĩnh vực kế toán và thuế, mà còn cung cấp dịch vụ tư vấn luật dân sự, doanh nghiệp, hợp đồng… một cách tận tâm và chuyên nghiệp.

• Tư vấn rõ ràng, dễ hiểu, phù hợp với từng trường hợp cụ thể
• Hỗ trợ tận tình từ đội ngũ pháp lý giàu kinh nghiệm
• Giúp tiết kiệm thời gian, hạn chế rủi ro pháp lý ngay từ đầu

Đừng để các vấn đề pháp lý làm bạn lo lắng. Hãy để Phạm Gia đồng hành cùng bạn.

Nguyên tắc cơ bản trong Luật Tố tụng Dân sự liên quan đến phương pháp điều chỉnh

Luật Tố tụng Dân sự không chỉ quy định về trình tự, thủ tục mà còn dựa trên những nguyên tắc nền tảng để đảm bảo quá trình giải quyết vụ việc công bằng, minh bạch và đúng pháp luật.

Dưới đây là 3 nguyên tắc quan trọng gắn liền với hai phương pháp điều chỉnh:

1. Nguyên tắc quyền quyết định và tự định đoạt của đương sự

Gắn với phương pháp bình đẳng – thỏa thuận

• Đương sự có quyền: khởi kiện, rút đơn, thay đổi yêu cầu, thỏa thuận với nhau…
• Tòa án tôn trọng quyền tự quyết của các bên nếu không trái pháp luật hoặc đạo đức xã hội.

2. Nguyên tắc cung cấp chứng cứ và nghĩa vụ chứng minh

Gắn với cả hai phương pháp

• Mỗi bên có trách nhiệm chứng minh yêu cầu, phản đối của mình là có căn cứ.
• Tòa án có thể yêu cầu bổ sung chứng cứ nếu cần, thể hiện quyền uy trong kiểm soát tố tụng.

3. Nguyên tắc hòa giải

Gắn với phương pháp bình đẳng – thỏa thuận

• Tòa án khuyến khích các bên tự hòa giải, thỏa thuận giải quyết tranh chấp.
• Nếu hòa giải thành công, Tòa công nhận sự thỏa thuận – giúp tiết kiệm thời gian, chi phí và giữ hòa khí giữa các bên.

Những nguyên tắc này là xương sống của quá trình tố tụng, giúp cân bằng giữa quyền lực của Tòa án và quyền tự do của đương sự.