Thông Tin Về Thuế Tối Thiểu Toàn cầu (IIR) tại Việt Nam

Từ năm 2024, nhiều quốc gia đã chính thức triển khai mức thuế tối thiểu 15%, và Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng đó. Thuế Tối Thiểu Toàn cầu (IIR) tại Việt Nam đặt ra nhiều thách thức mới trong công tác kế toán – tài chính. Là đơn vị chuyên nghiệp, Kế Toán Phạm Gia mang đến sự chuẩn bị bài bản để doanh nghiệp an tâm khi bước vào thời kỳ mới của chính sách thuế quốc tế.

Thuế Tối Thiểu Toàn cầu (IIR) Là Gì?

Thuế Tối Thiểu Toàn cầu được thiết kế nhằm hạn chế việc các tập đoàn đa quốc gia dịch chuyển lợi nhuận sang các quốc gia có thuế suất thấp để giảm gánh nặng thuế. Với IIR, nếu một công ty con của tập đoàn tại một quốc gia nào đó có mức thuế suất thực tế thấp hơn 15%, công ty mẹ sẽ phải nộp phần chênh lệch bổ sung tại quốc gia nơi đặt trụ sở chính.

Tại Việt Nam, cùng với IIR, cơ chế Thuế Tối Thiểu Nội Địa (QDMTT) cũng được ban hành nhằm đảm bảo khoản thuế bổ sung này được nộp ngay trong nước thay vì bị điều chỉnh ở quốc gia khác.

Đối tượng chịu tác động của IIR tại Việt Nam

Triển khai Thuế Tối Thiểu Toàn cầu (IIR) tại Việt Nam không áp dụng đồng loạt cho tất cả doanh nghiệp, mà tập trung chủ yếu vào các tập đoàn đa quốc gia có quy mô lớn.

Những doanh nghiệp này sẽ cần rà soát kỹ lưỡng để xác định liệu mình có nằm trong phạm vi chịu ảnh hưởng hay không, đặc biệt là khi có công ty con được hưởng ưu đãi thuế hoặc hoạt động tại các khu vực có mức thuế suất thấp. Đây là yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp hiểu rõ trách nhiệm thuế bổ sung cũng như chuẩn bị dữ liệu báo cáo đúng quy định.

Ngưỡng áp dụng

IIR chỉ áp dụng với các tập đoàn đa quốc gia có doanh thu hợp nhất từ 750 triệu euro trở lên trong ít nhất 2 năm của 4 năm tài chính gần nhất. Điều này có nghĩa các tập đoàn nhỏ hơn sẽ không bị điều chỉnh.

Các doanh nghiệp tại Việt Nam

Các doanh nghiệp FDI có công ty mẹ nằm trong phạm vi điều chỉnh, hoặc các tập đoàn có công ty con tại Việt Nam với thuế suất hiệu quả dưới 15%, sẽ thuộc đối tượng chịu tác động. Trường hợp doanh nghiệp tại Việt Nam được hưởng ưu đãi thuế (như miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp ở khu công nghệ cao, khu kinh tế) thì nhiều khả năng vẫn phải đối mặt với nghĩa vụ thuế bổ sung.

Dịch vụ hỗ trợ: Kế toán thuế

Khung pháp lý tại Việt Nam

Chính phủ Việt Nam đã ban hành Nghị định và các văn bản hướng dẫn để triển khai IIR và QDMTT, trong đó quy định rõ:

• Cách tính thuế suất hiệu quả (ETR) theo chuẩn GloBE.
• Trình tự xác định số thuế bổ sung.
• Hồ sơ, biểu mẫu kê khai và thời hạn nộp.
• Cơ chế phối hợp với cơ quan thuế trong nước và quốc tế.

Việc xây dựng khung pháp lý kịp thời giúp Việt Nam vừa giữ được nguồn thu ngân sách, vừa duy trì môi trường đầu tư cạnh tranh và minh bạch.

Cách tính thuế hiệu quả (ETR) và thuế bổ sung

Thuế suất hiệu quả (ETR) được xác định dựa trên:

• Thu nhập tính thuế theo chuẩn GloBE.
• Tổng số thuế thực tế đã nộp.

Nếu ETR thấp hơn 15%, phần chênh lệch sẽ phải nộp bổ sung (top-up tax). Cách tính này yêu cầu doanh nghiệp phải chuẩn hóa số liệu kế toán, loại trừ một số khoản chi phí/thu nhập theo quy định quốc tế.

Nghĩa vụ báo cáo và kê khai

Doanh nghiệp thuộc đối tượng áp dụng cần chuẩn bị:

• Báo cáo xác định ETR của từng pháp nhân trong tập đoàn.
• Hồ sơ chứng minh các khoản thuế đã nộp.
• Kê khai biểu mẫu IIR và/hoặc QDMTT theo yêu cầu của cơ quan thuế.

Lập báo cáo đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa kế toán, tài chính và bộ phận pháp lý, đồng thời có thể cần đến sự hỗ trợ của đơn vị tư vấn chuyên nghiệp.

Rủi ro tuân thủ và lưu ý cho doanh nghiệp

Nếu doanh nghiệp không chuẩn bị đầy đủ, nguy cơ vi phạm quy định, bị truy thu thuế hoặc xử phạt hành chính là rất lớn. Chính vì vậy, nhận diện rủi ro tuân thủ và xây dựng chiến lược quản trị thuế phù hợp là bước quan trọng để đảm bảo hoạt động ổn định và bền vững.

Tin tức hay: Ngành Thuế Chuyển Đổi Số Cải Cách Thuế

Rủi ro thường gặp

• Sai sót trong xác định ETR.
• Thiếu chứng từ chứng minh khoản thuế đã nộp.
• Khai báo không đầy đủ, dẫn đến bị phạt hành chính hoặc truy thu.

Lưu ý cần thiết

• Rà soát lại toàn bộ hồ sơ thuế, đặc biệt là các ưu đãi hiện hành.
• Thực hiện mô phỏng tác động IIR để dự đoán nghĩa vụ phát sinh.
• Xây dựng quy trình kiểm soát nội bộ và lưu trữ dữ liệu phù hợp.

Doanh nghiệp cần chuẩn bị gì?

Để chủ động ứng phó, các doanh nghiệp tại Việt Nam nên:

• Kiểm tra xem tập đoàn có đạt ngưỡng doanh thu áp dụng hay không.
• Thu thập dữ liệu thuế 4 năm gần nhất.
• Mô phỏng ETR và xác định khả năng phát sinh thuế bổ sung.
• Tham khảo ý kiến chuyên gia tư vấn về Pillar Two và IIR.
• Điều chỉnh kế hoạch tài chính và quản trị thuế kịp thời.

Thuế Tối Thiểu Toàn cầu (IIR) tại Việt Nam là xu hướng tất yếu trong tiến trình hội nhập và minh bạch tài chính. Với khung pháp lý đã được ban hành, doanh nghiệp cần chủ động rà soát, chuẩn bị dữ liệu, mô phỏng kịch bản và lập kế hoạch thuế phù hợp. Việc nắm bắt sớm sẽ giúp doanh nghiệp không chỉ đảm bảo tuân thủ mà còn tối ưu hóa hoạt động, giảm thiểu rủi ro pháp lý và tài chính.